“Jij regelt het altijd goed voor jezelf, je doet dingen zó goed. Het komt echt goed, want zo is het altijd gegaan.”
Er was altijd wel een vriendin die iets in deze trant tegen me zei, op het moment dat ik weer eens een paniekaanvalletje had doordat ik oververmoeid was en dacht: “DIT GAAT MIS!” Het ontspande me een beetje, dat dit gezegd werd. Maar ik voelde me dan ook boos op mezelf en vroeg me af waarom ik dat zelf niet zo kon inzien.
Perfectionisten hebben vaak niet het grootste talent voor realistische zelfreflectie. Ze kunnen zichzelf namelijk moeilijk loskoppelen van de persoonlijkheidstrek perfectionisme, die ervoor kan zorgen dat er psychische problemen of conflicten ontstaan. Als het ware zijn ze dan zo vergroeid met hun eigen streven naar perfect willen zijn dat ze denken dat ze gewoon zo zijn. Dit kan ertoe bijdragen dat ze aan de buitenkant een ander plaatje laten zien dan dat ze van binnen beleven.
Wat zie je aan de buitenkant?
Denk even aan een topsporter. Maakt niet uit welke. Wat zie je? Iemand die hoog gemotiveerd is, ijverig en iemand die er helemaal voor gaat. Als hij zich een topsporter mag noemen, presteert deze persoon goed en wordt hij of zij als succesvol gezien. Als je op één vlak in je leven uitblinkt en streeft naar zo groot mogelijk perfectie dan is er meestal niet te spreken van ongezond perfectionisme. Dat is gewoon gaan voor een zo goed mogelijk resultaat, en dat werkt.
Wat gebeurt er aan de binnenkant bij ongezond perfectionisme?
Wanneer het ongezond wordt, is als je eigenwaarde af gaat hangen van je prestaties. En als het overslaat naar andere levensgebieden. Gepieker, zelfkritiek, gebrek aan compassie voor jezelf. Een topsporter die het niet kan verkroppen dat hij heeft verloren, zijn persoonlijk record niet heeft verbroken en daarop ook aan zijn kwaliteiten gaat twijfelen als vader, vriend en collega. Die zichzelf de grond inboort omdat hij gelooft niet goed genoeg te zijn, ook in die andere rollen in zijn leven.
Dit kan allemaal stiekem op innerlijk gebied plaatsvinden bij mensen die last hebben van perfectionisme. En door dit gedrag, want dat is het uiteindelijk, kunnen ze echt last hebben of krijgen van psychische problemen. Het kan leiden tot dips, niet meer weten wat je wilt in je leven, depressie, burn-out, suïcidale gedachten, pogingen tot zelfdoding, eetstoornissen, automutilatie of andere vormen van stress. Deze vormen ontstaan als reactie op angst voor omstandigheden die je niet zelf in de hand hebt. Dan maar zoveel mogelijk controle krijgen op dingen die je wel in de hand hebt, namelijk je eigen ongezonde gedrag. Daarnaast heeft ook te maken met nog niet kunnen accepteren van imperfecties en fouten als onderdeel van leren en ontwikkelen.
Zonder dat je het weet ben jij dus eigenlijk nooit of bijna nooit echt tevreden met wat je doet en wie je bent. Zelfs als je door de buitenwereld de hemel ingeprezen wordt. En je enorme successen bereikt.
Wat kun je nu doen als je dit bij jezelf of bij mensen in je omgeving begint door te krijgen?
Kijk eens of je meer inzicht kunt krijgen in de volgende twee bewegingen. Je kunt dit ook samen bekijken met degene waarvan je vermoedt dat perfectionisme een tikje is doorgeschoten.
In hoeverre kun jij fouten maken zien als een natuurlijk iets, als iets dat erbij hoort? Kun jij dus imperfectie aanvaarden? Zijn kunnen, willen en genieten dagelijks onderdeel van jouw beleving?
Of bevindt jij je vaker in vooral veel moeten van jezelf en in alles moeten kunnen? Maak je je zorgen over hoe je ervoor kunt zorgen dat je geen fouten maakt? En is genieten bij jou verbonden aan voorwaarden?
Herken je je in de tweede beweging? Gefeliciteerd dan! En ik meen deze gefeliciteerd, want waarschijnlijk baal je over jezelf wanneer je je perfectionisme iets meer door begint te krijgen. Terwijl, gefeliciteerd op zijn plaats is, want nu kun je ervoor kiezen om er iets aan te gaan doen.
Het is echt niet gemakkelijk om van heel perfectionistisch naar uberrelaxt te gaan in je eentje. Hulp hierbij in de arm nemen is niet alleen slim, het kan ook nodig zijn om uit ongezonde patronen te komen. Wat je te bekijken hebt, is:
- Hoe kan ik verwachtingen realistischer gaan maken?
- Welke gedachten over mezelf en anderen kan ik realistischer gaan vormen?
- Welk gedrag heb ik te veranderen?
- Hoe kan ik mijn uitstelgedrag gaan aanpakken?
Ook al is het moeilijk, het is echt te doen! Jij kunt ook uit je eigen gemaakte patronen komen. Wat haal jij uit dit artikel? Laat het me in een reactie hieronder weten of stuur me een persoonlijk berichtje.
Door mijn kennis en ervaring op het gebied van persoonlijke ontwikkeling help ik je om weer of meer te genieten van je leven!
0 Reacties